Chứng khoán phái sinh và các loại hình chứng khoán

Chứng khoán là một công cụ hỗ trợ doanh nghiệp, chính phủ, các đơn vị… có thể huy động vốn từ thị trường. Các loại chứng khoán được tạo ra trên thị trường và nó mang lại cơ hội đầu tư đa dạng cho người tham gia. Vậy thì loại hình chứng khoán phái sinh là gì? Và bên cạnh loại hình đó còn có các loại hình nào? Thông qua bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu lần lượt về các loại hình chứng khoán hiện có tại thị trường Việt Nam.

Chứng khoán phái sinh

Được hình thành dựa trên một loại tài sản gốc và giá trị sẽ phụ thuộc vào tài sản cơ sở đó. Tài sản gốc có thể là hàng hóa, vàng, dầu mỏ… Được biết, nhà đầu tư tìm đến chứng khoán phái sinh như một loại công cụ kiếm lợi nhuận dựa trên biến động của tài sản gốc. Ngoài ra, công cụ đầu tư này được dùng để giảm rủi ro trực tiếp trên thị trường.

Như đã đề cập, đây là một loại công cụ kiếm lợi nhuận, cụ thể là công cụ tài chính mà trong đó giá trị phụ thuộc vào một hay nhiều loại cơ sở. Loại hình chứng khoán này bao gồm 4 loại chính:

• Hợp đồng kỳ hạn: đây là thỏa thuận pháp lý giữa hai bên tham gia vào việc mua và bán một loại tài sản tại một thời điểm nhất định trong tương lai với mức giá được xác định trước ngày thực hiện giao dịch.
• Hợp đồng tương lai: là một loại hợp đồng kỳ hạn đã được chuẩn hóa và niêm yết cũng như giao dịch tại thị trường tập trung.
• Hợp đồng quyền chọn: được hiểu là thỏa thuận pháp lý trong đó một bên có quyền yêu cầu thực hiện và bên đối diện có nghĩa vụ mua hoặc bán một lượng tài sản cơ sở theo mức giá đã được xác định trước tại hợp đồng trong một khoảng thời gian (tại một thời điểm xác định trong tương lai).
• Hợp đồng hoán đổi: là một dạng thỏa thuận pháp lý trong đó gồm 2 bên cam kết hoán đổi dòng tiền của một công cụ tài chính của một bên với dòng tiền của công cụ tài chính của bên còn lại trong 1 khoảng thời gian nhất định.

Chính vì những đặc điểm và có cấu trúc sản phẩm phức tạp cũng như khó tiếp cận với nhà đầu tư ban đầu nên chỉ có Hợp đồng Tương Lai được lựa chọn làm một loại sản phẩm phái sinh đầu tiên được triển khai tại nước ta.

>>> Xem thêm: Khái niệm về chứng khoán phái sinh và cách để nhận diện công cụ kiếm tiền T+0 

Hợp đồng tương lai

Cổ phiếu

Khi mọi người đề cập với nhau về “đầu tư chứng khoán” thì thường được hiểu đến việc đầu tư cổ phiếu. Cổ phiếu là một dạng chứng khoán được phát hành dưới dạng chứng chỉ hoặc bút toán ghi sổ. Nó xác nhận quyền sở hữu cũng như lợi ích hợp pháp của người sở hữu cổ phiếu đối với tài sản hoặc vốn của một công ty cổ phần.

Khi nhà đầu tư mua cổ phiếu, họ sẽ trở thành cổ đông – chủ sở hữu đối với công ty và mức độ sở hữu tùy thuộc vào tỷ lệ cổ phần mà người đó nắm giữ. 

Lúc này, các cổ đông sẽ cùng nhau chia sẻ mọi thành quả cũng như tổn thất xảy ra trong quá trình vận hành công ty. Trường hợp xấu nhất là công ty bị thanh lý phá sản thì cổ đông chỉ nhận được những gì còn lại sau khi côn công ty đã thanh toán xong các khoản nghĩa vụ khác như thuế nợ ngân hàng, trái phiếu…

Cổ phiếu – một trong những loại hình chứng khoán

Chứng chỉ quỹ 

Là một loại chứng khoán được phát hành bởi công ty quản lý quỹ, nó xác nhận quyền sở hữu của nhà đầu tư với một phần góp vốn vào quỹ. Ngoài rara, số tiền trong quỹ thu hút được sẽ được đem đi đầu tư vào các sản phẩm như là cổ phiếu, trái phiếu, bất động sản…

Trái phiếu

Đây là một loại hình chứng khoán nợ và được phát hành bởi các doanh nghiệp hoặc chính phủ. Đơn vị phát hành có trách nhiệm phải trả lãi và thanh toán nợ gốc cho chủ sở hữu vào thời điểm đáo hạn. Trái phiếu có thể phân loại theo các cách sau:

• Chủ thể phát hành
• Tính chất chuyển đổi
• Hình thức trả lãi

Trái phiếu

Chứng chỉ có nguồn gốc chứng khoán 

Bên cạnh các sản phẩm chứng khoán chính đã được nêu trên, thị trường còn có những sản phẩm chứng chỉ có nguồn gốc chứng khoán thu hút được khá nhiều nhà đầu tư như:

• Chứng quyền
• Chứng khế
• Chứng chỉ thụ hưởng

 Kết luận

Bên trên là các loại hình chứng khoán hiện đang có trên thị trường chứng khoán Việt Nam và sơ lược một số điều cơ bản về chứng khoán phái sinh. Hy vọng thông qua bài viết, bạn có thể hiểu thêm một chút những kiến thức cơ bản để thực hiện đầu tư hiệu quả.