Thực trạng công nghiệp hỗ trợ ngành điện tử gia dụng

Các sản phẩm điện tử gia dụng chiếm tỷ lệ rất cao, tới gần 70% trong cơ cấu CNĐT của Việt Nam. Đây cũng là đặc điểm chung của ngành CNĐT ở các quốc gia trong giai đoạn đầu công nghiệp hoá. Theo Tổng công ty Điện tử tin học Việt Nam (2006), đầu tư trong ngành điện tử tập trung chủ yếu trong lĩnh vực sản xuất hàng điện tử tiêu dùng với 67%, trong đó, hơn 65% cơ cấu sản phẩm là thuộc nhóm gia dụng. Theo Mori (2005b), 83% sản lượng sản phẩm trong ngành điện tử gia dụng Việt Nam là để tiêu thụ trong nước, trong đó các TĐĐQG chiếm tới 63% tổng sản lượng ngành.

Các sản phẩm thuộc nhóm gia dụng (máy giặt, tủ lạnh, điều hoà) đã có tỷ lệ nội địa hoá cao hơn (khoảng 35%) nhóm nghe nhìn (khoảng 30%), cá biệt có các sản phẩm gia dụng đạt đến 60-70% nội địa hoá ở Việt Nam, như tủ lạnh và điều hoà nhiệt độ. Mặc dù tỷ lệ linh phụ kiện điện tử đã có thể đạt được đến 70% ở một số sản phẩm lắp ráp ngành ĐTGD, nhưng dù đã rất cố gắng, các doanh nghiệp FDI này vẫn không thể tìm thấy các linh phụ kiện có giá trị cao ở thị trường nội địa, như linh kiện điện tử, khuôn mẫu, các hoạt động gia công kim khí như định hình, cán, mạ….

Điểm chú ý là, các doanh nghiệp này đạt tỷ lệ nội địa hóa khoảng 70% theo số lượng linh kiện, nhưng theo giá trị chỉ đạt 30%. Một trong các vấn đề cần đề cập là dung lượng thị trường nội địa của các sản phẩm ĐTGD dù phát triển khá nhanh, nhưng con số tiêu thụ tuyệt đối vẫn còn nhỏ so với các nước ASEAN. Sản lượng tivi sản xuất ở Thái Lan, Malay-xi-a, In-đô-nê-xi-a và Việt Nam năm 2006.

Chính do vấn đề quy mô tiêu thụ nhỏ nên các nhà lắp ráp TV thường sử dụng các linh kiện sản xuất tại Thái Lan, Ma-lay-xi-a hoặc Trung Quốc, hơn là tìm kiếm ở thị trường nội địa. Các nhà thầu phụ của họ tại các quốc gia này cũng chấp nhận xuất khẩu sang Việt Nam cho nhà lắp ráp, hơn là chịu rủi ro khi đầu tư sản xuất linh kiện ở Việt Nam. Hiện nay, các nhà cung ứng linh kiện nhựa cho ĐTGD đã đầu tư nhiều hơn vào Việt Nam, do linh kiện nhựa xuất hiện trong nhiều các sản phẩm chế tạo của các ngành khác như ô tô, xe máy, máy văn phòng – những ngành công nghiệp hạ nguồn đang dần dần hình thành và phát triển ở Việt Nam.